Οδοντικό τραύμα
Τραύμα στα δόντια συνήθως συμβαίνει σε ατυχήματα και σε τραυματισμούς σχετιζόμενους με αθλητισμό ή σε μικρά παιδιά. Το κάταγμα είναι το πιο σύνηθες σύμβαμα στους τραυματισμούς δοντιών. Μετατόπιση δοντιού ή εκγόμφωση (το δόντι φεύγει τελείως από τη θέση του) είναι λιγότερο συχνά αλλά πιο σοβαρά συμβάματα μετά από τραύμα. Οποιοδήποτε οδοντικό τραύμα ακόμα κι αν φαίνεται απλό απαιτεί εξέταση από τον ειδικό ενδοδοντολόγο άμεσα. Μερικές φορές, τα γειτονικά δόντια μπορεί να έχουν επηρεαστεί από το τραύμα αλλά παραμένουν απαρατήρητα και μόνο μετά από λεπτομερή οδοντιατρική εξέταση μπορεί να διαγνωστεί ο τραυματισμός τους. Ο Ενδοδοντολόγος είναι ο οδοντίατρος που έχει εξειδικευτεί στο οδοντικό τραύμα. Με τα εξειδικευμένα προσόντα και τις προηγμένες τεχνικές και τεχνολογίες που διαθέτει μπορεί συχνά να σώσει ένα δόντι μετά από τέτοιο τραυματισμό.
Πώς αντιμετωπίζεται το οδοντικό τραύμα;
Κάταγμα μύλης δοντιού
Τα περισσότερα κατάγματα μύλης δοντιού αντιμετωπίζονται συνήθως αντικαθιστώντας το σπασμένο κομμάτι δοντιού με έμφραξη. Αν έχει σπάσει μεγάλο κομμάτι μύλης δοντιού , τότε ίσως απαιτηθεί στεφάνη για την αποκατάσταση του δοντιού.
Σε περιπτώσεις που εμπλέκεται στο τραύμα και ο πολφός (νεύρο) του δοντιού, μπορεί να χρειαστεί να γίνει ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) . Σε αυτούς τους τραυματισμούς απαιτείται μεγάλη προσοχή. Αν κατά την αναπνοή από το στόμα ή πίνοντας κάτι κρύο προκαλείται πόνος, δαγκώστε σε μια καθαρή νωπή γάζα ή ύφασμα ώστε να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα μέχρι να φτάσετε στο οδοντίατρο. Μην χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε τοπικό παυσίπονο ή αλοιφή και μην τοποθετήσετε ασπιρίνη στην τραυματισμένη περιοχή για να εξαλείψετε τα συμπτώματα.
Τραυματισμοί στα πίσω δόντια περιλαμβάνουν σπασμένα φύματα, ρωγμές και το πιο σοβαρό επίμηκες ρωγμώδες κάταγμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, απαιτείται ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) και στεφάνη ολικής κάλυψης. Αν η ρωγμή εκτείνεται και στη ρίζα του δοντιού τότε το δόντι συνήθως αφαιρείται.
Μετατόπιση δοντιού
Κατά τον τραυματισμό, ένα δόντι μπορεί να μετακινηθεί μέσα στο φατνίο (ο χώρος του οστού που στηρίζεται η ρίζα του δοντιού). Ο ενδοδοντολόγος θα επανατοποθετήσει και ακινητοποιήσει το δόντι στην αρχική του θέση. Σε μόνιμο δόντι μετά από μετατόπιση συνήθως απαιτείται απονεύρωση λίγες μέρες μετά το ατύχημα. Αρχικά τοποθετείται ένα φάρμακο (υδροξείδιο του ασβεστίου) στο εσωτερικό του δοντιού για κάποιο χρονικό διάστημα και σε μετέπειτα χρόνο τοποθετείται το μόνιμο εμφρακτικό υλικό της απονεύρωσης στο δόντι.
Σε παιδιά μεταξύ εφτά με δώδεκα ετών είναι πιθανό να μην χρειαστεί απονεύρωση αφού ακόμα οι ρίζες των δοντιών αναπτύσσονται. Για αυτούς τους ασθενείς, ο ενδοδοντολόγος θα παρακολουθεί πολύ προσεκτικά την επούλωση και θα επέμβει άμεσα αν χρειαστεί. Για αυτό απαιτούνται συνεχόμενα ραντεβού με τον ενδοδοντολόγο. Νέες έρευνες δείχνουν ότι τα βλαστοκύτταρα που υπάρχουν στο πολφό των δοντιών των νεαρών ατόμων μπορεί να διεγερθούν για την ολοκλήρωση της ανάπτυξης της ρίζας και την επούλωση του πολφού μετά από τραύμα ή μόλυνση.
Εκγομφωμένα δόντια
Αν το δόντι είναι εκτός στόματος, ο χρόνος είναι πολύτιμος. Δείτε άμεσα έναν ενδοδοντολόγο! Κρατείστε το δόντι πολύ προσεκτικά αποφεύγοντας να αγγίξετε την επιφάνεια της ρίζας.
Ο ενδοδοντολόγος θα αξιολογήσει προσεκτικά το δόντι, θα το επανατοποθετήσει στο φατνίο και θα σας εξετάσει για τυχόν άλλες κακώσεις στα δόντια ή το πρόσωπο. Μία ακινητοποίηση θα τοποθετηθεί στο δόντι για μερικές εβδομάδες. Ανάλογα με το στάδιο της ανάπτυξης της ρίζας, ο ενδοδοντολόγος θα ξεκινήσει την απονεύρωση μετά από μία με δύο εβδομάδες τοποθετώντας φάρμακο στο εσωτερικό του δοντιού και ολοκληρώνοντας την απονεύρωση μεταγενέστερα.
Το χρονικό διάστημα που το δόντι ήταν εκτός στόματος και ο τρόπος που φυλάχτηκε το δόντι μέχρι να φτάσετε στον ενδοδοντολόγο επηρεάζουν τις πιθανότητες να σωθεί το δόντι. Η άμεση επέμβαση είναι σημαντική.
Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπόψιν, ο ενδοδοντολόγος θα συζητήσει μαζί σας όλες τα πιθανά σχέδια θεραπείας.
Κάταγμα ρίζας
Σε τραυματική κάκωση δοντιού μπορεί επίσης να επακολουθήσει οριζόντιο κάταγμα ρίζας. Η εντόπιση του κατάγματος καθορίζει και την μακροπρόθεσμη υγεία του δοντιού. Αν το κάταγμα είναι κοντά στην άκρη της ρίζας, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι πολύ περισσότερες. Ωστόσο, όσο πιο κοντά είναι το κάταγμα στα ούλα , τόσο περισσότερο ελαττώνεται η καλή πρόγνωση του δοντιού. Πολλές φορές απαιτείται ακινητοποίηση του δοντιού για κάποιο χρονικό διάστημα.
Το οδοντικό τραύμα διαφέρει στα παιδιά;
Σπασμένα νεογιλά (παιδικά) δόντια μπορούν αισθητικά να αποκατασταθούν. Μετατοπισμένα νεογιλά δόντια σε σπάνιες περιπτώσεις επανατοποθετούνται στην αρχική θέση τους. Ωστόσο, νεογιλά δόντια που έχουν εκγομφωθεί δεν θα έπρεπε να επανατοποθετούνται επειδή μπορεί να προκαλέσουν επιπλέον βλάβη στο υποκείμενο μόνιμο δόντι που αναπτύσσεται μέσα στο οστό.
Τα μόνιμα δόντια των παιδιών που δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξή τους χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή τη στιγμή του ατυχήματος και επισταμένη παρακολούθηση μετά, χωρίς απαραίτητα όλα να χρειάζονται απονεύρωση. Στα ανώριμα μόνιμα δόντια η αυξημένη αιματική κυκλοφορία και η παρουσία των βλαστοκυττάρων στην περιοχή μπορούν να βοηθήσουν στην συνέχιση της ανάπτυξης της ρίζας.
Ο ενδοδοντολόγος έχει τη γνώση και τα προσόντα να αντιμετωπίσει ατελώς διαπλασμένες ρίζες σε παιδιά, έτσι ώστε οι ρίζες να συνεχίσουν να αναπτύσσονται. Ο ενδοδοντολόγος θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν να σωθεί το φυσικό δόντι. Είναι οδοντίατρος που κατέχει την εξειδικευμένη γνώση για παιδιά που ήταν θύματα οδοντικού τραύματος σε μόνιμα δόντια.
Τα δόντια θα χρειαστούν κάποια ιδιαίτερη φροντίδα ή επιπρόσθετη θεραπεία;
Ο τύπος της κάκωσης, ο χρόνος που μεσολάβησε ανάμεσα στο ατύχημα και την έναρξη της θεραπείας, το πώς συντηρήθηκε το δόντι μετά το τραύμα και το πώς ανταποκρίθηκε η άμυνα του οργανισμού επηρεάζουν την πρόγνωση του δοντιού. Η έγκαιρη θεραπεία είναι ιδιαιτέρως σημαντική σε μετατοπισμένα ή εκγομφωμένα δόντια ώστε να αποφευχθεί η απορρόφηση ρίζας.
Η απορρόφηση λαμβάνει χώρα όταν το σώμα, μέσω των μηχανισμών άμυνας, αρχίζει να απορρίπτει το ίδιο το δόντι σαν αντίδραση στην τραυματική κάκωση. Το δόντι που υπέστη τραύμα θα πρέπει να παρακολουθείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέχρι και πέντε χρόνια για να εξασφαλιστεί ότι δεν προκύπτει απορρόφηση της ρίζας και οι παρακείμενοι ιστοί συνεχίζουν να επουλώνονται.
